Arrest Hof van Beroep in kortgeding: GAIA mag slagerijketen Renmans niet linken aan mishandelde slachtpaarden in Argentinië

Dierenrechtenorganisatie GAIA mag niet zeggen dat slagerijketen Renmans de mishandeling van Argentijnse slachtpaarden ondersteunt. Bovendien mag GAIA het cliënteel van Renmans ook geen beelden tonen van mishandelde paarden met de bedoeling Renmans ervan te beschuldigen de Argentijnse paardenmishandeling te ondersteunen en/of er deel aan te hebben. Zo staat het in het arrest dat het Brusselse Hof van Beroep in kortgeding onlangs velde. Renmans eiste ook dat het GAIA zou verboden worden om op gelijk welke wijze publiekelijk te communiceren over de link tussen Renmans die Argentijns paardenvlees verkoopt en de mishandeling van Argentijnse paarden. De slagerijketen vroeg ook 12.000 euro schadeloosstelling ("rechtsplegingsvergoeding") voor haar advocaten. Maar die twee laatste eisen vond het Hof van Beroep te vergaand. “Ik ben ontgoocheld maar we laten ons niet monddood maken”, aldus GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch. GAIA lanceert vandaag dan ook nieuwe beelden van gewonde, verwaarloosde en mishandelde slachtpaarden in Latijns-Amerika. Wat de rechtszaak betreft, overlegt de dierenrechtenorganisatie met zijn raadsman over een mogelijke procedure ten gronde.

In november 2016 daagde Renmans GAIA voor de rechtbank in kort geding. De aanleiding was een video op de site van GAIA over het leed van Argentijnse slachtpaarden en een webartikel getiteld ‘Renmans laat paarden lijden’. In een vox pop, die GAIA publiceerde op zijn website, vroeg de dierenrechtenorganisatie aan klanten van Renmans wat zij hiervan vonden. Hierna ontving Renmans duizenden protestmails. Bewerend dat zijn ‘reputatie’ hierdoor geschaad werd, stapte Renmans vervolgens naar de rechter in kortgeding en eiste een hallucinante dwangsom van 25.000 euro per dag. Op 25 januari 2017 verplichtte de rechter in kortgeding GAIA om zowel de video als het persbericht over dit onderwerp van zijn website te verwijderen, weliswaar tegen een dwangsom die wel 25 keer lager lag (1.000 euro in plaats van 25.000 euro). Tegen die beslissing ging GAIA in beroep.

Doorgestoken kaart?

De kortgedingrechters erkennen dat de beelden die GAIA verspreidde, mishandelingen van paarden tonen, maar nemen aan dat de situatie sinds 2016 verbeterd is. Daarvoor verwijzen ze naar de eerste bevindingen van KUL- onderzoekers (Katholieke Universiteit Leuven), die onder meer in 2017 in opdracht van FEBEV (de Belgische slachthuizenfederatie) enkele Argentijnse slachthuizen bezochten en paardentransporten onderzochten. Maar dat gebeurde telkens aangekondigd. Die eerste bevindingen zijn zeer voorbarig doordat het onderzoek nog niet gefinaliseerd werd. De advocaat van Renmans heeft hiernaar verwezen zonder medeweten noch instemming van de onderzoekers, verzekerden de KUL-onderzoekers aan GAIA, die nota bene deel uitmaakt van het comité dat de studie begeleidt.

Opvallend is dat de zaakvoerder van Equinox, leverancier van Argentijns paardenvlees voor Renmans, en niet een afgevaardigde van slagerijketen Renmans zelf, telkens aanwezig was in de rechtbank en druk overlegde met de advocate van Renmans. Doorgestoken kaart?

Bedrijven, die Latijns-Amerikaans paardenvlees invoeren en verkopen, houden de lijdensweg in stand die slachtpaarden ginder meemaken, onder andere tijdens de transporten over lange afstanden, die niet eens voldoen aan de ontoereikende EU-regelgeving terzake.

Eerder al verbood de Europese Commissie de invoer van Mexicaans (2015) en nadien Braziliaans (2016) paardenvlees na inzage van de rapporten en beelden van GAIA en zijn partners.

Nieuwe beelden

“De nieuwe beelden die wij vandaag lanceren, tonen nog maar eens het leed van de slachtpaarden in Argentinië en Uruguay”, aldus Vandenbosch. Overigens wordt het slachtpaardenleed dat op de beelden te zien is, bevestigd door een dierenarts-paardenexpert. Het vlees van die paarden wordt in Europa geïmporteerd en onder meer in België verkocht.  “Het is een onomstotelijk feit dat onder meer Renmans vlees verkoopt van paarden die in Argentinië geslacht werden.”

In juni 2017 en tussen oktober en december 2017 voerde Tierschutsbund Zürich een grondig onderzoek uit in verschillende slachthuizen en verzamelstations in Argentinië en Uruguay. In de verzamelstations hebben de slachtpaarden nauwelijks bescherming tegen extreme hitte of hevige regenbuien. "Paarden met beenbreuken en geïnfecteerde benen, open wonden, ontstoken gewrichten en niet-onderhouden hoeven worden aan hun lot overgelaten zonder enige medische verzorging. Daarnaast zien we ook ondervoede paarden met een slechte vacht."

In de slachthuizen is de situatie al niet veel beter. Ook daar zien we veel gewonde paarden die geen dierengeneeskundige verzorging krijgen. Paarden met oogletsels, ernstige kwetsuren, kaakfracturen en beenbreuken zijn geen uitzondering. Slachthuismedewerkers geven blijk van incompetentie en behandelen de paarden op een brute wijze. Zo zien we een medewerker die een zware metalen deur laat vallen op de rug van een paard. Ook worden de paarden herhaaldelijk op het hoofd geslagen waardoor de dieren in paniek raken. Vaak gaat het om afgedankte, zieke en/of gewonde rodeo- en sportpaarden die vaak vele honderden kilometers ver getransporteerd worden in ongeschikte vrachtwagens richting slachthuis.

“De onderzoekers zagen ook paarden zonder oormerk die vlakbij het slachthuis Clay in Uruguay afgeladen werden. Terug op de camion hadden ze plots wel allemaal een oormerk dat de herkomst van de paarden moet bewijzen. Ook bij slachthuis Lamar (Argentinië) en slachthuis General Pico (Argentinië) troffen de onderzoekers paarden zonder oormerk aan. Er is hier duidelijk sprake van fraude en een manifest gebrek aan traceerbaarheid wat een groot risico inhoudt voor de gezondheid van de eindconsument”, zegt GAIA-voorzitter Vandenbosch. De Europese wetgeving bepaalt immers dat paarden zonder oormerk niet mogen worden geslacht. Het is dan ook onvoorstelbaar dat bepaalde supermarkten en anderen die de mond vol hebben van optimale traceerbaarheid, paardenvlees blijven verkopen afkomstig uit landen waar de herkomst en het dierenwelzijn niet kunnen worden gegarandeerd.  

Bewustzijn van de Belgische retail

Om paardenvlees te mogen uitvoeren naar de Europese Unie, moeten Latijns-Amerikaanse slachthuizen enkel voldoen aan de Europese regels die gelden voor de slachthuizen. De Europese wetgeving voor het transport of het kweken van dieren is niet van toepassing buiten de Europese Unie. Zo is het bijvoorbeeld in Argentinië toegelaten om paarden 24 uren te transporteren zonder rust, water en voeding.

Colruyt, Makro, Aldi, Delhaize en Lidl stopten intussen met de verkoop van paardenvlees uit Latijns-Amerika. Carrefour, Intermarché, Champion, Match, Cora en Renmans verkopen wel nog paardenvlees afkomstig uit Latijns-Amerika. GAIA roept op te stoppen met de verkoop van paardenvlees uit die landen.