Arrest Hof van Justitie van de Europese Unie: Vlaams verbod onverdoofd slachten blijft behouden

Brussel, 17 december 2020 – Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft zich zonet in een arrest uitgesproken over het Vlaams verbod op onverdoofd slachten: de Europese slachtverordening (1099/2009) laat lidstaten toe om een verbod op onverdoofd slachten in te voeren en het Vlaams verbod op onverdoofd slachten is niet in strijd met het Europees recht en evenmin met de vrijheid van religie. Het Grondwettelijk Hof moet nu op basis van het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie het finale arrest vellen. “Wij zijn uiteraard meer dan hoopvol want het Grondwettelijk Hof kan normaal gesproken niet anders dan het arrest van het EU-Hof van Justitie volgen, zegt een dolgelukkige GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch. “Wij hebben ons altijd sterk gemaakt dat het Vlaamse verbod op onverdoofdslachten, evenals het Waalse verbod overigens, noodzakelijk is om onnodig en vermijdbaar extreem dierenleed niet langer toe te laten. Met andere woorden: het verbod zorgt ervoor dat we in een maatschappij leven die de vrijheid van religie niet verwart met de vrijheid om dieren te pijnigen. Lidstaten mogen in het belang van het dierenwelzijn beslissen om geen uitzonderingsregime voor religie toe te laten. Het Hof van Justitie bevestigt dat in alle duidelijkheid.” GAIA was in deze zaak tussenkomende partij ter ondersteuning van het Vlaamse Gewest. 

Op 4 april 2019 stelde het Grondwettelijk Hof drie prejudiciële vragen aan het Europees van Justitie in Luxemburg. Met de eerste vraag wenste het Grondwettelijk Hof te weten of de Europese Slachtverordening het mogelijk maakt om een verbod in te voeren op onverdoofd slachten. De tweede en derde vraag ging erover of Vlaanderen, door verder te gaan dan de Verordening al dan niet in strijd handelt met de vrijheid van religie. Verschillende moslim- en joodse organisaties verzetten zich tegen het verbod omdat zij vinden dat het verbod onder meer een inbreuk uitmaakt op hun vrijheid van religie. De advocaat-generaal van het Hof stelde in september in een opinie dat onverdoofd slachten verbieden in strijd is met het Europees recht en de diepste religieuze beleving van de aanjagers van het Judaïsme of de islam schendt. Het Hof van Justitie is hem niet gevolgd. De Joodse en moslimorganisaties die het verbod aanvochten, vangen bot. 

GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch reageert uitermate opgelucht: “Vandaag is een grote dag voor GAIA maar vooral voor honderdduizenden dieren, die met dit arrest de helse pijnen van het onverdoofd slachten voor religieuze gebruiken bespaard zullen blijven. Ik wil onze meer dan 75.000 leden bedanken die ons gesteund hebben voor het behoud van het verbod op onverdoofd slachten. Zonder hen was het ons niet gelukt. Voor mezelf is dit na meer dan 25 jaar niet aflatend strijden voor een verbod op onverdoofd slachten een van de allermooiste dagen van mijn leven. Het is gewoonweg fantastisch dat de Europese rechters in al hun wijsheid geoordeeld hebben dat lidstaten soeverein en conform het Europees recht (de Europese slachtverordening) mogen verbieden dat al wie zich als aanhangers van bepaalde godsdiensten beroept op religieuze gebruiken, dieren wetenschappelijk aangetoonde, extreme pijn mogen doen lijden, terwijl alle anderen dat wettelijk niet mogen. We zijn opgelucht dat het democratisch tot stand gekomen Vlaamse verbod op onverdoofd slachten, zonder uitzondering voor religieuze motieven én zonder tegenstem goedgekeurd door het parlement, standhoudt, precies omdat het in het uitsluitende belang van het dierenwelzijn een einde maakt aan een onrechtvaardig en onverantwoord uitzonderingsregime.”

GAIA benadrukt dat dit arrest uiteraard ook schitterend nieuws is voor het Waalse verbod op onverdoofd slachten. Finaal oordeelt het Belgische Grondwettelijk Hof oordelen. Dat zal naar alle waarschijnlijkheid het arrest volgen. 

Meester Anthony Godfroid, advocaat van GAIA, die voor het EU-Hof in Luxemburg pleitte voor het behoud van het verbod: “Het Hof van Justitie heeft de enige juiste beslissing genomen: religie mag niet ingeroepen worden om dieren te doen lijden wanneer er wetenschappelijke alternatieven voorhanden zijn om dat lijden te doen ophouden: met name omkeerbare elektronarcose. De zaak zal nu nog afgehandeld worden voor het Belgisch Grondwettelijk Hof dat echter verplicht is het Hof van Justitie te volgen. Dit wordt een formaliteit. Ik zeg: de dieren hebben gewonnen en de religieuze hardliners haalden bakzeil. Vandaag breng ik dan ook hulde aan GAIA en aan de vele mensen die de strijd om een verbod op dit onaanvaardbaar en onnodig dierenleed gesteund hebben.”

Achtergrond
Bij Waals Decreet van 18 mei 2017 en bij Vlaams Decreet van 7 juli 2017 is het onverdoofd slachten van dieren verboden op het Waalse en Vlaamse grondgebied. 

In Vlaanderen is het democratisch tot stand gekomen verbod op onverdoofd slachten in werking getreden op 1 januari 2019, in Wallonië op 1 september 2019. In Vlaanderen geldt de omkeerbare bedwelming vlak voor de halssnede voor schapen en kalveren. Voor runderen treedt de voorafgaande omkeerbare bedwelming in werking zodra de techniek op punt staat. Tot zolang moeten runderen onmiddellijk na de kelingbedwelmd worden om de dieren zoveel mogelijk leed te besparen.

Verschillende moslim- en joodse organisaties vochten het verbod aan voor het Grondwettelijk Hof door (lange) verzoekschriften neer te leggen die de vernietiging beoogden van het verbod op onverdoofd slachten. Zij vinden dat het verbod een inbreuk uitmaakt op hun vrijheid van religie, dat het verbod het doel niet bereikt (omdat zij zogenaamd over "bewijzen" beschikken dat onverdoofd slachten geen aanleiding geeft tot meer lijden dan verdoofd slachten) en dat het disproportioneel is. 

Het Vlaamse verbod wordt verdedigd door het Vlaams Gewest, een joodse rabbijn (de heer Moishe Friedman) en door GAIA als tussenkomende partij. Ook het Waalse Gewest pleitte voor het behoud van het Vlaamse en bij uitbreiding het Waalse verbod op onverdoofd slachten. 

Op 4 april 2019 formuleerde het Belgisch Grondwettelijk Hof drie prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie. Die laatste heeft zich nu gebogen over de zaak en een arrest geveld.