Kamer verwerpt wetsvoorstel dat organisaties als GAIA of Animal Rights opnieuw moest toelaten mishandelde dieren voor de rechter te verdedigen
GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch: «De politiek neemt ons grondrecht af: toegang tot de rechter. We stappen naar het Europees Hof van de Rechten van de Mens.»
Brussel, 5 juni 2025. Vandaag verwierp de Kamer in plenaire vergadering het wetsvoorstel van Groen en Ecolo dat dierenrechtenorganisaties zoals GAIA opnieuw het recht zou geven om mishandelde dieren te verdedigen in de rechtbank. Het Hof van Cassatie had eind juni 2024 geoordeeld dat GAIA en co juridisch geen belang hebben. GAIA stapt naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg.
« Wij worden gediscrimineerd. » , legt GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch uit. « Milieuverenigingen kunnen wel in rechte optreden. Maar organisaties zoals GAIA niet. Dat is discriminatie. »
De meerderheidspartijen van Arizona, N-VA, CD&V, Vooruit, MR, Les Engagés stemden tegen ondanks twee positieve adviezen van de Raad van State. Ook Open VLD stemde tegen. Tal van juristen hadden zich in hun adviezen en commentaren in vaktijdschriften uitgesproken tegen de beslissing van Cassatie en pleitten voor het wetsvoorstel.
Gemuilkorfd
Met hun wetsvoorstel wilden Groen en Ecolo de dwaling van Cassatie rechtzetten en organisaties die opkomen voor dieren opnieuw de mogelijkheid geven tegen dierenmishandeling en wetsinbreuken inzake dierenwelzijn in rechte op te treden. GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch:
« Voordat het Hof van Cassatie besliste ons juridisch strafrechtelijk te muilkorven, aanvaardden rechtbanken ons al jaren als burgerlijke partij op grond van het collectief belang dat we als organisatie vertegenwoordigen (van onze leden en van burgers die begaan zijn met het dierenwelzijn). Nu ontzegt ook de politiek ons het recht tot toegang tot de rechter om dieren in de rechtbank te verdedigen tegen dierenmishandelaars. Die werden voordien veroordeeld voor gepleegde feiten in zaken die GAIA of Animal Rights aanhangig maakten en waartegen ze zich burgerlijke partij stelden. Ze zullen nu in vele gevallen ongestraft hun gang kunnen gaan. »
« De meerderheid kiest er op zeer zwakke gronden en met loze argumenten voor ons te muilkorven. Ten eerste zouden rechtbanken overbelast worden met extra zittingen. Dat is niet zo. Ten tweede, we moeten af van juridisering -betere en strengere wetten maar geen doeltreffende handhaving-. Ten derde, dit zou een businessmodel zijn voor GAIA. Een eis van 1 euro morele schadevergoeding kan toch moeilijk een businessmodel genoemd worden? »
Acht op tien Belgen willen dat organisaties als GAIA mishandelde dieren moeten kunnen verdedigen in de rechtbank (Opiniepeiling Ipsos, 2024).
Wat betekent dit concreet?
Zonder procesbevoegdheid kunnen dierenrechtenorganisaties zoals GAIA zich geen burgerlijke partij meer stellen, geen inzage meer krijgen in het strafdossier en geen onderzoeksrechter vatten. Alleen particuliere houders van mishandelde dieren kunnen nog strafrechtelijk optreden in rechte. Nu al zijn er parketten die door GAIA ingediende klachten tegen bv. wrede thuisslachtingen links laten liggen, verwijzend naar het arrest van Cassatie. Alsof de wrede en strafbare feiten van ernstig dierenleed (bv. nog levend, stikkend schaap in plastic zak) zich nooit voordeden.
Discriminatie
« Milieuorganisaties kunnen wel in rechte optreden, wij niet », gaat Vandenbosch verder. « Dat is discriminatie. De politiek weigerde het onrecht dat het Hof van Cassatie ons aandeed, recht te zetten door een dictaat van de Arizonameerderheidspartijen. Maar wij geven ons niet gewonnen. Tot hiertoe weigerden hoven van beroep in te gaan op ons verzoek om een prejudiciële vraag te stellen aan het Grondwettelijk Hof over de beslissing van Cassatie. We zijn nu weer bij Cassatie beland met ons verzoek een prejudiciële vraag te stellen aan het Grondwettelijk Hof. Een vicieuze cirkel dus. »
Naar Straatsburg
« Als Cassatie weigert, stappen we naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Het Grondwettelijk Hof erkende reeds eerder in zijn arrest dat het Vlaams en Waals verbod op onverdoofd slachten valideerde, de rechten en vrijheden van personen die in hun levensopvatting gehecht zijn aan het welzijn van dieren. Wie tegen het wetsvoorstel stemde, stemde ook tegen gerechtigheid voor dieren », besluit de GAIA-voorzitter.
Meer info:
Lees hier de eerdere reactie van GAIA over de stemming in de Kamercommissie Justitie
Voor meer informatie, interviews of persaanvragen: