NIEUWE CAMPAGNE // Misvormingen, parasieten en hoge sterftecijfers: de duistere diepten van de Schotse zalmindustrie onthuld in nieuw undercoveronderzoek

Brussel, 23 maart 2021 – Tussen september en november 2020 vond een grootschalig
onderzoek^[1] plaats, in opdracht van Compassion in World Farming (CIWF) in samenwerking met GAIA, met behulp van drones en kikvorsmannen, in 22 Schotse zalmkwekerijen waar zalmen op enorm grote schaal in zeekooien worden gekweekt. Het onderzoek onthult enorm veel dierenleed: zalmen met misvormingen, ziektes, ontbrekende ogen, zeewier die groeit uit grote open wonden, stukken vlees en huid die worden weggevreten door zeeluizen, … “De toestand is volstrekt onaanvaardbaar”, zegt GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch. “Deze dieren lijden zo erg dat maar liefst een kwart sterft nog voor ze de slacht bereiken.” 

Schotland is wereldwijd de op twee na grootste producent van gekweekte Atlantische zalm (in 2019 werden ongeveer 35 miljoen vissen gekweekt) en de sector plant zijn omvang tegen 2030 te verdubbelen. We onderzochten samen met Compassion in World Farming (CIWF) tussen september en november 2020 in totaal 22 kwekerijen (langs de kust van Schotland en de Shetlandeilanden), zowel met behulp van drones als, bij 6 kwekerijen, met kikvorsmannen. 

In 2019 importeerde België 1260,9 ton zalm (vers en ingevroren) vanuit het Verenigd Koninkrijk^[2]. In 2018 was dat 715,9 ton. Ons land is met die cijfers de negende grootste importeur van Schotse zalm wereldwijd.

Vissenleed op alarmerende schaal

De onderzoekers troffen op de Schotse zalmkwekerijen grote problemen aan op het gebied van dierenwelzijn en milieu. De productie ligt zo hoog dat de zeeluisplagen^[3] en andere ziekten uit de hand zijn gelopen, waardoor de vissen op alarmerende schaal lijden en de wilde vispopulaties worden bedreigd. Op de beelden zijn zalmen te zien met misvormingen en ziektes, ontbrekende ogen, letsels aan de vinnen, zeewier die in open wonden groeit, kieuwletsels, schaafwonden en grote stukken vlees en huid die worden weggevreten door zeeluizen. Wilde zalmen leggen soms 3.000 km af om zich voor te planten maar in de intensieve kwekerijen zwemmen ze ongeveer twee jaar doelloos en opeengepakt rond. Die ellendige leefomstandigheden veroorzaken ernstige letsels en verwondingen. 

“De tijd dat we ervan uitgingen dat vissen geen pijn voelen, ligt al lang achter ons”, zegt Vandenbosch. Meer en meer wetenschappelijk onderzoek (bijvoorbeeld: the Roslin Institute en the University of Edinburgh (2003); University of Liverpool, 2019) bewijst dat de veel gehoorde uitspraak van vissers dat "vissen geen pijn voelen", niet klopt. Vissen kunnen wel degelijk pijn voelen. De breinstructuur van alle gewervelde dieren, en dus ook van vissen, is voldoende complex ontwikkeld om hen in staat te stellen pijn te voelen. 

Negatieve impact milieu 

Het huidig systeem van zalm kweken heeft bovendien een negatieve impact op het milieu. Organisch en chemisch afval van Schotse zalmkwekerijen verandert de chemische samenstelling van het sediment en doodt het mariene leven op de zeebodem. Afval van kwekerijen kan leiden tot een slechte waterkwaliteit en schadelijke algenbloei. Ook chemicaliën en medicijnen, zoals insecticiden, komen in het milieu terecht en van veel van deze stoffen is bekend dat ze giftig zijn voor vissen en andere mariene organismen, maar ook voor vogels en zoogdieren.

GAIA wil met zijn nieuwe campagne vooral de consument sensibiliseren. “Schotse zalm wordt verkocht met de leugen dat de vissen in vrijheid leven in de Schotse wateren en wordt verkocht als een luxeproduct. De realiteit is echter dat het een product vol dierenleed is met bovendien een erg negatieve impact op het milieu.”

• Einde bericht

^[1] Het gaat hier om het grootste undercoveronderzoek ooit naar de Schotse zalmindustrie. 

^[2] Het VK schijnt geen Donauzalm te produceren, maar kan deze wel invoeren. Deze uitvoer betreft dus waarschijnlijk uitsluitend in Schotland gekweekte Atlantische zalm.

^[3] Zeeluizen zijn parasieten die zich voeden met de huid, het bloed en het slijm van vissen. Hun aantal is toegenomen met de uitbreiding van de zalmindustrie, die nog geen doeltreffende, welzijn bevorderende en milieuvriendelijke behandelings- of preventiemethode heeft ingevoerd. De methoden die de industrie heeft ontwikkeld in een poging de vissen te ontdoen van zeeluis, zoals het blootstellen van vissen aan heet water of hoge druk (“Thermolicer” en “Hydrolicer”) zijn wreed en ondoeltreffend. Veel vissen sterven als gevolg daarvan.