Nieuwe wet welzijn kalkoenen: business as usual

Ondermaats Besluit Vlaamse Regering bestendigt leed kalkoenen

12 december 2023

(Beelden en stills in dit artikel - zie ook onderaan - zijn vrij te gebruiken, vrij van rechten met bronvermelding ©GAIA)

Brussel, 12 december 2023 - Een nieuw Besluit van de Vlaamse Regering op initiatief Vlaams Minister van Dierenwelzijn Ben Weyts, stelt minimumvoorschriften vast voor het welzijn van kalkoenen. GAIA is niet opgezet met dit ontoereikend besluit, dat niet voldoet aan de complexe welzijnsnoden van deze intelligente en sociale dieren. De wantoestanden in de Vlaamse kalkoenhouderij, die GAIA kon filmen en meermaals aan het licht bracht (zie beelden in bijlage), blijven onveranderd. Deze nieuwe wetgeving, die in 2026 in werking moet treden, is gemaakt op maat van de bestaande kalkoenhouderij maar niet op maat van het dierenwelzijn en zal er in de praktijk niet toe leiden dat het welzijn van kalkoenen verbetert. Het ligt nu voor advies bij de Raad van State.

Bezettingsdichtheid, snelgroeiende rassen en buitenloop slecht of niet geregeld

Kalkoenen hebben basisbehoeften, waaraan moet worden voldaan opdat ze een waardig leven kunnen leiden. Drie aspecten zijn fundamenteel om het welzijn van kalkoenen te verzekeren:

De bezettingsdichtheid in kwekerijen mag niet te hoog liggen;
Een verbod op het kweken met snelgroeiende rassen en;
De kalkoenen moeten naar buiten kunnen.

Business as usual

Het Besluit bevestigt op alle van deze drie punten de bestaande praktijken in de Vlaamse kalkoenindustrie. Deze ontoereikende wetgeving biedt dus eigenlijk geen meerwaarde.

De norm inzake bezettingsdichtheid bevestigt de bestaande industriestandaarden. Dit betekent dat de kalkoenkwekerijen nauwelijks maatregelen moeten nemen om de wetgeving na te leven. De nieuwe wetgeving weerspiegelt immers vrijwel geheel het bestaande “business as usual”-scenario. In Vlaanderen mogen per m²maximaal 52 kg (ofwel 6 dieren) voor hennen en 56kg (ofwel 3,5 dieren) per m² voor hanen worden gehouden. Ter vergelijking: in de Waalse regelgeving voor kalkoenen, die in maart 2022 werd aangenomen, bedraagt de maximale bezettingsdichtheid 30 kg per m² voor hennen en 36 kg per m² voor hanen.

Groeisnelheid

De maximale groeisnelheid, die in dit besluit werd vastgelegd, is met 100g per dag voor hennen en 135g per dag voor hanen evenmin acceptabel voor GAIA. Het kweken met snelgroeiende rassen wordt immers niet verboden.

“Deze bepalingen volstaan niet om het welzijn van de kalkoenen te kunnen garanderen. De bestaande praktijken in de industrie worden gewoon bevestigd en in regelgeving gegoten, zonder dat het welzijn van de kalkoen erop vooruitgaat. Het probleem van de snelgroeiende rassen, dat we ook bij vleeskippen zien, moet evenwel worden aangepakt,” aldus GAIA-directeur Ann De Greef. “Er zou enkel met trager groeiende kalkoenrassen gekweekt mogen worden. De maximaal toegelaten groeisnelheid voor hanen mag niet hoger zijn dan 110 of 120g per dag.”

Buitenloop

Daarnaast wordt geen verplichte toegang tot een buitenloop voorzien.

GAIA-directeur Ann De Greef : “Elke kalkoen in België, die niet over een buitenruimte beschikt, zou ten minste toegang moeten hebben tot een “wintertuin” – een soort veranda.”

Voor dit Besluit, dat vooral de bestaande industriestandaarden bevestigt, was er helemaal geen regelgeving met betrekking tot kalkoenen. Toch zal ook dit Besluit geen verbetering betekenen voor het welzijn van de kalkoenen.

Vage voorschriften

Enkele bepalingen, die het welzijn van de kalkoenen zouden moeten verbeteren, blijven erg vaag. Het Besluit schrijft wel voor dat bepaalde elementen aanwezig moeten zijn (vb. strooisel, verrijkingsmateriaal, drinkwatervoorzieningen), maar maakt deze onvoldoende concreet. De regelgeving is zo vaag dat een controle van de naleving ervan quasi onmogelijk is.

Controlesysteem in slachthuis

Het voorgestelde controlesysteem, dat via een controle op voetzoolletsels in het slachthuis zou moeten bepalen of de bezettingsgraad in de stallen te hoog is, is evenmin waterdicht. Het gaat hier om een steekproef: wanneer minstens 40% van de kalkoenen ernstige voetzoolletsels heeft, moet de bezettingsdichtheid in de stal met 10% worden verminderd. Het is echter erg onwaarschijnlijk dat deze steekproeven in de slachthuizen zullen worden doorgevoerd, laat staan dat de resultaten ervan worden gerespecteerd.

Dierenbeschermingsverenigingen verzetten zich

Op één na alle vertegenwoordigers van de dierenbeschermingsverenigingen binnen de Raad voor Dierenwelzijn stemden tegen het advies, waarop dit Besluit is gebaseerd. De minister hield uiteindelijk geen rekening met het standpunt van de dierenbeschermers: Gevolg: een gebrekkige regelgeving, die het bestaan van de jaarlijks 1,2 miljoen gekweekte kalkoenen verder tot een hel maakt. Naarmate ze hun slachtgewicht bereiken, zijn de dieren steeds dichter op mekaar gepakt. De kalkoenen zijn gewond, kreupel, hebben pijnlijke voetzoolletsels, afschuwelijke pikwonden enz.

Waalse normen

De normen zoals bepaald door het Besluit van de Waalse regering (2022) betreffende het welzijn van kalkoenen in kwekerijen worden door GAIA als het absolute minimum beschouwd. De Waalse regelgeving houdt immers beduidend meer rekening met de welzijns- en gedragsbehoeften van kalkoenen.

Leed inherent aan productiesysteem

GAIA-directeur Ann De Greef besluit: “Kalkoenen zijn in feite ongeschikt om intensief te worden gekweekt voor de productie van vlees. Hun leven is één grote lijdensweg die inherenties aan het productiesysteem en deze ontoereikende wetgeving zal dit niet veranderen.”