Zeg niet langer “kiplekker” maar “kipkreupel”

 GAIA en Herman Brusselmans willen “kiplekker” uit Van Dale of er nieuwe betekenis aan geven: “belabberd, kreupelig, miserabel als een vleeskip”

“Eén woord hangt al jaren mijn voeten uit: kiplekker. Kiplekker? Geloof het van iemand die niet snel gechoqueerd is: ik voel me zo lekker als een half gepluimde, volgekakte vleeskip met doorgezakte kromme poten en een slecht hart." Herman Brusselmans

Brussel, 24 juni 2021 - Volgens Van Dale betekent kip-lek-ker zich kiplekker voelen, zich lichamelijk bijzonder goed voelen. Maar volgens GAIA, die de volle steun krijgt van Herman Brusselmans, is dat een aberratie: het woord moet eruit of minstens een andere definitie krijgen. In een radiospot die vanaf 24/6 tot 4/7 op verschillende Vlaamse én Nederlandse zenders (waar Diervriendelijk Nederland de campagne voert) te horen is, doet de bekende auteur een voorstel: “Kiplekker: zich zo lekker voelen als een kreupele, miserabele en volgepakte vleeskip met doorgezakte kromme poten en een slecht hart, met nog enkele pluimresten aan het opgeblazen misvormde lijf." Zo klagen GAIA en Brusselmans de erbarmelijke leefomstandigheden aan van de 300 miljoen kippen die jaarlijks in België vetgemest worden voor hun vlees. Het gros van die vleeskippen is afkomstig van grootschalige bedrijven waar enorme loodsen volgepropt worden met tienduizenden kippen. "Kiplekker wekt de indruk dat die vlees- of braadkippen een heerlijk leven leiden”, legt GAIA-directeur Ann De Greef uit. “Maar in werkelijkheid is hun beklagenswaardig korte bestaan in die vetmestfabrieken één aaneenschakeling van pijn en lijden (botmisvormingen, kreupelheid, borstblaren, brandwonden aan de voetzolen, buikzucht, … ). Intensief vetgemest groeien ze hypersnel: in hooguit 42 dagen bereiken de reusachtig gegroeide mestkuikens hun slachtgewicht van 2,2 kg.” GAIA paste de definitie van "kiplekker" alvast aan in het online woordenboek wikitionary. Tegelijkertijd roept GAIA alle supermarktketens op om geen vlees meer te verkopen van kippen, die een miserabel leven lijden in de conventionele vetmestfabrieken en over te schakelen op gegarandeerd diervriendelijker kippenvlees.    

Extra info [1]
- Vleeskippen in de industriële houderijen worden genetisch geselecteerd met het oog op rentabiliteit. Om in een minimum van tijd (42 dagen of nog minder)) een maximum aan vlees te produceren. Door zoveel mogelijk dieren opeen te pakken op een zo klein mogelijke oppervlakte (21 of meer kippen per m2). In de voorbije zestig jaar is het groeitempo van de kuikens in het intensieve systeem van kippenvleesproductie met 400 % gestegen (van 25 g per dag naar 100 g per dag). In België is “Ross" het  meest gebruikte snelgroeiende vleeskuikenras. 

- De helse groeisnelheid veroorzaakt ernstige schade aan de gezondheid en het welzijn van de turbokuikens. Hun poten kunnen het te grote gewicht van het lichaam niet dragen. Als gevolg daarvan lijden veel kippen aan pijnlijke pootproblemen (botmisvormingen, kreupelheid). In de Vlaamse vleeskippenbedrijven lijdt naar schatting ongeveer de helft van de kippen aan ernstige kreupelheid. Naarmate het einde van de vetmestperiode nadert, kunnen almaar meer kippen zich amper of onmogelijk nog voortbewegen in het natte strooisel dat bevuild is door uitwerpselen. De bijtende ammoniak in de urine waarin ze liggen, veroorzaakt borstblaren en brandwonden aan de voetzolen. Het snelle groeitempo van de kippen leidt ook tot hartafwijkingen en plotselinge dood.

- Buikzucht, waarbij vocht zich rond de organen opstapelt, treft wereldwijd naar schatting 0,34 tot 5 % van de vleeskippen ( 920.000 tot 13.500.000 kippen per jaar in België). Hoe dichter bij het einde van de vetmestperiode, hoe slechter het kippenwelzijn. Vooral vanaf de 4de week wordt de toestand dramatisch slecht. 
“De huidige wetgeving wordt verondersteld het vleeskippenwelzijn te beschermen, maar doet dat slechts in schijn, is op maat geschreven van het bestaande systeem en verandert niets aan die verwerpelijke toestand,” beklemtoont Ann De Greef. 

- Vlaanderen telt honderden grootschalige vleeskippenbedrijven waar 87 % van de Belgische vleeskippen worden vetgemest (gegevens van 2019). Gemiddeld worden in een Vlaams vleeskippenbedrijf meer dan 50.000 dieren gehouden (+ 37.000 kippen in 2013). In Vlaanderen wordt slechts 0,1 % van de kippen biologisch gekweekt. 

- Oproep aan de supermarkten

Ann De Greef: “De retail, meer bepaald de discounters, draagt de grootste verantwoordelijkheid voor al die kippenellende. Door hun klanten te verleiden met almaar goedkoper kippenvlees, is bulkproductie onmogelijk zonder ernstig dierenleed te veroorzaken. Maar de supermarktketens kunnen ook een belangrijk deel van de oplossing zijn met het oog op meer dierenwelzijn.” GAIA roept dan ook alle supermarktketens in België op om te stoppen met schandalig goedkoop en volstrekt dieronwaardig vlees te verkopen van kippen uit de conventionele houderijen. “De retail heeft de sleutel in handen en moet diervriendelijke(re) alternatieven aanbieden (conform het sterrenlabel van Beter Leven Keurmerk (BLK)1 of de normen van het European Chicken Commitment[2] : vlees van kippen van trager groeiende rassen, minder dieren per m2, droog strooisel en buitenloop.” De Nederlandse supermarktketen Jumbo (met winkels in België) heeft al het goede voorbeeld gegeven: vanaf 1 januari 2023 zal er bij Jumbo enkel nog vlees van trager groeiende kippen in de rekken liggen. 

[1] Rapport van een onderzoek uitgevoerd in oktober-december 2017 https://www.gaia.be/sites/default/files/campaigns/attachments/2018_-_report_broilers_-_nl.compressed_0.pdf

[2] https://betterchickencommitment.com/en/